Netanyahu’nun kuralları sürece zora sokabilir: Gazze’de muahedenin ikinci aşaması olacak mı?

Hamas ile İsrail ortasında imzalanan ve 19 Ocak’ta yürürlüğe giren Gazze Şeridi’nde ateşkes ve esir takası muahedesinin birinci evresi 42 gün sürecek.

Anlaşmanın birinci kademesi kapsamında şu ana kadar İsrail hapishanelerinde tutulan 1135 Filistinli özgürlüğüne kavuşurken, buna karşılık Gazze’de tutulan 19 İsrailli esir de hür bırakıldı.

İsrail, Gazze’de 73 İsrailli esirin tutulduğunu, bunlardan yarısının hayatta olduğunun iddia edildiğini öngörüyor.

Tel Aviv idaresi, 3 Şubat’a tekabül eden muahedenin yürürlüğe girmesinin 16. gününde başlaması gereken ateşkesin ikinci basamağına yönelik müzakereleri aksatmaya devam ediyor.

İsrail, uzun müddet ayak sürümesine karşın ateşkesin ikinci evresinin müzakerelerinin ne vakit başlayacağına ait tarihin belirlenmesi için kabinenin toplanacağını duyurdu.

ABD TEMSİLCİSİ: İKİNCİ ETAP MUTLAKA BAŞLAYACAK

Bu durum, İsrail’i ziyaret eden ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, Katar ve Mısırlı yetkililerle yaptığı görüşmelerin akabinde geldi.

Witkoff, Fox News’e yaptığı açıklamada, ateşkesin ikinci etabına yönelik müzakerelerin birinci basamağa nazaran daha karmaşık olduğunu fakat “kesinlikle başlayacağını” söyledi.

İSRAİL’İN ÇOK SAĞCI BAKANINDAN MUAHEDE AYKIRISI TEHDİTLER

İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, 2 Mart’ta ateşkesin birinci etabının sona ermesinin akabinde Gazze’ye atakların başlamaması durumunda hükümetten ayrılarak iktidar koalisyonunu devirme tehdidinde bulundu.

Gazze’de ateşkes muahedesi yapılması sebebiyle başka çok sağcı eski Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Netanyahu hükümetinden istifa etmişti.

Ben-Gvir’in başını çektiği Otzma Yehudit (Yahudi Gücü) Partisi’nin koalisyon hükümetinden ayrılmasıyla, Netanyahu hükümetinin İsrail Meclisi’ndeki sandalye sayısı 62’ye düşmüştü.

Hükümetin kurulabilmesi için 120 sandalyelik mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor.

Ben-Gvir’in akabinde mecliste 7 milletvekili bulunan Dini Siyonizm Partisi önderi Smotrich’in de ayrılması durumunda Netanyahu koalisyonu kâfi milletvekili sayısını kaybediyor.

NETANYAHU’DAN SMOTRİCH’E “İKİNCİ ETAP KABİNENİN ONAYINA SUNULACAK” VAADİ

Netanyahu, koalisyondan ayrılarak hükümeti devirme tehdidinde bulunan Smotrich’e ateşkes mutabakatının ikinci basamağına ait müzakerelerin kabinenin onayından geçmeden başlamayacağı kelamı verdi.

İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberinde, bu istikametteki kararın daha evvel Hamas ile ateşkesin onaylandığı kabine toplantısında alındığı kaydedildi.

Smotrich’in, ateşkesin ikinci kademesine ait müzakerelerin kabinede onaylanmasını koalisyon hükümetinde kalmanın bir kuralı olarak talep ettiği söz edildi.

Netanyahu ofisinin bu nedenle Kahire’ye gidecek heyetin ikinci evreyi lakin kabinenin onayıyla görüşeceğini açıkça söz ettiğine dikkati çekildi.

Haberde kimi kaynaklardan alınan bilgiye nazaran İsrailli yetkililerin gelecek hafta Katar’ın başşehri Doha’da ikinci evre müzakereleriyle ilgili bir toplantı düzenlemek üzere görüşmeler yaptığı belirtildi.

Ancak üst seviye yetkililerden oluşan bir heyetin Doha seyahati ile heyetin yetki alanının Netanyahu ve öteki hükümet üyelerinin kararına bağlı olduğu aktarıldı.

Haberde ayrıyeten Kahire’ye gidecek heyetin muahedeye karşın Gazze’ye girişine müsaade verilmeyen konteyner problemini de görüşmesinin beklendiği söz edildi.

NETANYAHU’NUN BEKLENEN ŞARTLARI

Haaretz gazetesi askeri analisti Amos Harel, “Netanyahu’nun etrafındakiler, esir takası mutabakatının koşullarının değiştirilip birinci kademesinin uzatılması muhtemelliğine dair teklifte bulunuyor.” tabirini kullandı.

Mart başında sona erecek olan birinci basamak kapsamında şu ana kadar altı İsrailli esirin daha sağ olarak hür bırakılması ve akabinde sekiz rehinenin cesedinin teslim edilmesinin beklendiğini kaydeden Harel, şu görüşlerini aktardı:

“İsrail, ikinci etapta sağ ve meyyit 59 esirden daha fazlasının hür bırakılmasına imkan tanıyabilecek bir tahlil üzerinde çalışıyor. İsrail, fiilen Gazze’den çekilme manasına gelen Philadelphi Koridorundan çekilme kelamını yerine getirmeden evvel Hamas, daha fazla esiri hür bırakabilir.

Fakat Hamas’ın Gazze’ye büyük insani yardım sevkiyatlarının ulaşmasıyla tekrar inanç kazanması ve bölgedeki otoritesini evreli biçimde sağlamlaştırmasıyla bunun olma ihtimali zayıf görünüyor.”

“NETANYAHU’NUN ASIL PROBLEMİ İÇ SORUNLAR”

Netanyahu’nun karşılaştığı asıl zorluğun iç meselelerle ilgili olduğuna işaret eden Harel, şu tabirlere yer verdi:

“İlk evreden sonra Gazze’de taarruzların yine başlatılması buyruğunu vermez ve Gazze’den çekilmesi karşılığında daha fazla esirin hür bırakılması için baskı yapmaya çalışırsa hükümetteki çok sağ görüşlü ortaklarıyla kurulu ittifakı sıkıntı bir imtihana tabi tutulacak.”

Harel, Netanyahu’nun karşılaştığı bir öteki zorluğun da tüm esirlerin iade edilmesine ait artan kamuoyu baskısı ile ordudaki yedek askerlerden kimilerinin yine çatışmalara katılma konusundaki isteksizliği olduğunu kaydetti.

İsrailli uzman, Ultra-Ortodoks partilerin, yaygın kamuoyu tenkidine karşın Haredi (Ultra Ortodoks Yahudiler) erkeklerini mecburî askerlikten muaf tutacak bir yasanın çıkarılmasında ısrar etmesine dikkati çekti.

Trump idaresinin tavrının neticeyi belirleyeceğini öngören Harel, Netanyahu’nun etrafından alınan ipuçlarına nazaran, Hamas’a ek bir askeri maliyet yüklemek; böylelikle daha fazla siyasi taviz vermeye zorlayabilmek ismine Trump’ın atakların belli bir vakit çerçevesinde tekrar başlamasını destekleyebileceği görüşünü savundu.