Türk Sinemasının Efsanesi: Sadri Alışık’ın Hayatı ve Sanatı

Türk Sinemasının Efsanesi: Sadri Alışık

Türk sinema ve tiyatrosunun unutulmaz ismi Sadri Alışık’ın hayatı, büyük bir film projesine dönüşüyor. Sev Yapım’ın yapımcılığını üstlendiği bu özel filmin yaratıcı yapımcılığını Sadri Alışık Kültür Merkezi (SAKM) gerçekleştiriyor. Yönetmenlik koltuğunda ise, filmin senaryosunu da kaleme alan Özer Feyzioğlu yer alacak.

Bu filmde, Sadri Alışık’ın Türk sinema ve tiyatrosuna kattığı değerler, büyük aşkı Çolpan İlhan ile olan ilişkisi ve oğlu Kerem Alışık’la olan bağı gibi özel hayatındaki tüm bilinmeyen yönleri beyazperdeye yansıtılacak. Proje, 2025 yılında Sadri Alışık’ın doğumunun 100. yılına denk gelmesiyle ayrı bir anlam kazanıyor. Çekimlerine yaz aylarında başlanacak olan film için titiz bir hazırlık süreci yürütülüyor ve filmin kadrosunda yer alacak isimlerle de yakında görüşmelere başlanacak.

SADRI ALIŞIK’IN HAYATI

Asıl adı Mehmet Sadrettin Alışık olan usta sanatçı, 5 Mart 1925’te İstanbul’da, Saffet Hanım ile kaptan Rafet Bey’in ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesinin ona ‘Sadri’ diye hitap ettiği sanatçı, çocukluk yıllarında bu isimle tanınarak sanat dünyasına adım atmıştır.

“BANA NE OLDUYSA O PERDE KAPANDIKTAN SONRA OLDU”

Paşabahçe 39. İlkokulu’nda öğrenciyken bir sünnet töreninde izlediği Naşit Özcan Tiyatrosu’nun gösterisi, ona tiyatro sanatıyla tanışma fırsatı sundu. Verdiği bir söyleşide, “İşte bana ne olduysa o perde kapandıktan sonra oldu. İçimde müthiş bir heyecan ve merak başladı. Perde açıldığında, yalancıktan yaptıklarını biliyordum. Şimdi perde kapandı ve gerçek hayatları başladı. ‘Acaba bu perdenin arkasında ne var?’ İşte bu laf, ileriki yıllarda beni oyuncu yaptı” ifadelerini kullandı. Sadri Alışık, kendi yazdığı piyeslerle mahalle arkadaşlarına gösteriler sunmaya başladı. Ailesinin tiyatrocu olmasına karşı çıkmasına rağmen oyunculuktan vazgeçmedi ve üçüncü sınıfta “İstiklal” adlı piyesteki başrol “Adalı Halil”i canlandırdı.

ROLÜ BÜYÜDÜKÇE DİKKATLERİ ÜZERİNE ÇEKTİ

Sonraki yıllarda Ziya Ünsel İlköğretim Okulu adını alan Beykoz Ortaokulu’nda eğitimine devam eden Alışık, İstanbul Erkek Lisesi’nde de eğitim aldı. Lise yıllarında Cağaloğlu Halk Evi’nde tiyatro eğitimine başlayan sanatçı, bugün Sadri Alışık Tiyatrosu olarak bilinen Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne’de oyunculuk çalışmalarını sürdürdü. Rolleri büyüdükçe dikkatleri üzerine çeken Alışık, 17 yaşında “Zehirli Kucak” oyunundaki rahip rolünü başarıyla canlandırarak basında yer aldı.

Usta sanatçı, bir süre Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde eğitim gördü ve çeşitli dergilerde grafikerlik yaptı. Hayatı boyunca birçok yağlı boya ve kara kalem çalışmasına imza attı. Sadri Alışık, 1940’ta Eminönü Halkevi’nde amatör tiyatro çalışmalarına katıldı ve 1943’te Raşit Rıza Topluluğu ile profesyonel sahne hayatına başladı. Ardından Karaca, Site, Oraloğlu, Çevre, Oda ve Kent tiyatrolarında çalışmalarını sürdürdü.

1959’DA ÇOLPAN İLHAN İLE EVLENDİ

Başarılı oyuncu, kısa bir süre gazinolarda da sevenleriyle buluştu. Halkevindeki bir oyunda Alışık’ı izleyen ve beğenen yönetmen Faruk Kenç, 1944’te “Günahsızlar” filminde başrol teklif edince sinema kariyerine adım attı. Alışık, bu filmde kimsesiz bir kıza yardım eden balıkçıyı canlandırdı. 1946-1949 yılları arasında vatani görevini tamamlayan sanatçı, 1951’de tiyatro sanatçısı Neriman Esen ile ilk evliliğini yapıp 1957’de ayrıldı. Alışık, 1951’de film setinde tanıştığı ve çok sayıda filmde birlikte rol aldığı Ayhan Işık ile 1979’da sanatçının vefatına kadar yakın dostluk sürdürdü.

“Turist Ömer”, “Ofsayt Osman” ve “Ali Baba” gibi karakterlerle Türk sinemasında iz bırakan usta oyuncu, 1959’da “Yalnızlar Rıhtımı” filminde canlandırdığı “Rıdvan Kaptan” rolü ile dikkatleri çekti. Bu filmdeki rolü, Attila İlhan’a ait hikayede başrolü paylaştığı Çolpan İlhan ile tanışmasını sağladı. Çolpan İlhan ile 20 Ağustos 1959’da evlenen Alışık’ın oğlu Kerem Alışık, 1960’ta dünyaya geldi. Usta sanatçı, dram rolleriyle başladığı kariyerini canlandırdığı komedi karakterleriyle zirveye taşıdı. Kariyeri boyunca 200’ü aşkın yapımda rol alan sanatçının Ayhan Işık ve Belgin Doruk ile 1961-1962 arasında rol aldığı “Küçük Hanımefendi” serisi, “Turist Ömer” filmleri ve “Ayşecik” serisi izleyicinin gönlünde taht kurdu.

‘TURİST ÖMER’İ HAYRANINDAN ESİNLEREK HAYAT GEÇİRDİ

Sadri Alışık, 1964-1973 yılları arasında çekilen komedi serisinin ana karakteri “Turist Ömer”e ilişkin Halit Kıvanç’a yaptığı açıklamada, “Karıma doğum günü hediyesi alacaktım. Ekonomik durumum biraz kısıtlıydı. Yazıhanelerden hakkım olan parayı almaya gidiyordum ama endişeliydim. Bir dolmuşa bindim. Tanınmaktan rahatsız oluyordum. Şoförün arkasında oturdum. Tanıştığımızda göz göze geldik, ‘Sadri abi merhaba, naber?’ dedi. Tanınmamak istediğim için ‘Benzettin kardeşim, yanlış’ dedim. Ama yol boyunca bu sürdü… O bana ilham verdi. Daha sonra Hulki Saner ile Ayhan Işık’ın oynadığı bir filmde böyle bir tip gerektiğini anlattım ve ‘Turist Ömer’ böyle doğdu” dedi. Rol aldığı yapımlarda güzelliğe tutkun, umutlu, yaşama sevinciyle dolu, dürüstlük ve doğruluk özleyen karakterler sergiledi.

1964’te “Avare-Dalgamıza Bakalım” ile “Tophane Rıhtımında-Turist Ömer” ve 1970’te “Turist Ömer Arabistan’da” adlı 45’lik plaklar da doldurdu.

UNUTULMAZ REPLİKLERE İMZA ATTI

“Şaka ile Karışık”, “Fıstık Gibi Maşallah”, “Helal Olsun Ali Abi” ve “Ah Güzel İstanbul” gibi önemli filmlerde rol alan sanatçı, “Yalvarmaktansa kaybetmeyi tercih ederim. Prensip meselesi…”, “Hayat demek, ölümü beklemek demektir. Hepimiz denizi, yıldızları, ağaçları göreceğiz. Sonra da ‘Gidiyorum Elveda’ şarkısını söyleyeceğiz. Gidenin de kalanın da gönlü hoş olsun.”, “Şu hayatın falanları filanları malum…” ve “Ama kabahat bende değil, şarkıdaki o kızda.” gibi unutulmaz repliklerle hafızalarda yer etti. 44 yıllık sanat hayatında birçok ödüle de layık görüldü. “Afacan Küçük Serseri” filmindeki “Hüsnü” karakteriyle 1971 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü”nü, 1994’te oynadığı son film “Yengeç Sepeti” ile de Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde Mehmet Aslantuğ ile “En İyi Erkek Oyuncu Ödülü”nü kazandı.

Yaşamı boyunca aile yaşantısından ve karakterinden taviz vermeyen Alışık, yakın dostu Ayhan Işık’ı 16 Haziran 1979’da kaybettikten sonra büyük bir yıkım yaşadı. O yıllarda “Seyahatname” adlı dizide rol alan sanatçı, 1983’te “Kartallar Yüksekten Uçar”, 1986’da “Çalıkuşu” ve 1987’de “Saat Sabahın Dokuzu” adlı dizilerde de yer aldı.

Usta sanatçı, Yeşilçam’da belirli bir karakter veya film türü ile sınırlı kalmayan karakter oyuncularından biriydi. Farklı nitelikteki rolleri başarıyla canlandıran Alışık, her yıldızın rol sınırlarının belli olduğu Yeşilçam sinemasında yıldız kurallarını esneten isimlerden biri olarak öne çıktı.

İSTANBUL’A OLAN SEVDASINI KALEME ALDI

Kendine özgü üslubu ve selamıyla Türk izleyicisinin gönlünde yer eden sanatçı, “Bir Ömürlük İstanbul” adlı şiir kitabıyla da İstanbul’a olan aşkını kaleme aldı. Karaciğer yetmezliği nedeniyle dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın destekleriyle 1990’da ABD’ye giden sanatçı, burada Prof. Dr. Münci Kalayoğlu ve ekibi tarafından organ nakli oldu. Karaciğer, böbrek ve solunum yetmezliği ile kemik iliği hastalığı için tedavi gören Alışık, 18 Mart 1995’te İstanbul’da hayata veda etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilen sanatçının anısına, eşi Çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezince her yıl “Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri” verilmektedir.

Usta oyuncunun rol aldığı bazı filmler ise şunlardır:

• Fato-Ya İstiklal Ya Ölüm
• İstanbul Geceleri
• Çakırcalı Mehmet Efe
• İstanbul Çiçekleri
• Hürriyet Şarkısı
• Allah’a Ismarladık
• Kendini Kurtaran Şehir-Şanlı Maraş
• Tanrı Şahidimdir
• Vatan ve Namık Kemal
• Yavuz Sultan Selim Ağlıyor
• İki Süngü Arasında
• Suçlu Benim
• Soygun
• Halıcı Kız
• Daima Kalbimdesin
• Çalınan Aşk
• Korkusuz Kabadayı
• İlk Göz Ağrısı