Güneş’te 800 bin kilometrelik dev delik! Dünya’ya parçacık püskürtüyor

Güneş, yüzeyinde meydana gelen manyetik değişimlerle daima hareket halinde olan dev bir plazma kütlesidir. Vakit zaman, Güneş’in üst atmosferinde büyük ölçekli manyetik alan değişimleri yaşanır ve bu da birtakım bölgelerde güç dengesizliklerine yol açar. İşte bu çeşit dengesizlikler sonucunda koronal delikler oluşur.

Koronal delikler, manyetik alanlarının açılmasıyla radyoaktif plazma rüzgarlarının serbestçe uzaya savrulmasına neden olan bölgeler olarak biliniyor. Manyetik alan içinde hapsolmuş sıcak gazlar artık tutulamaz hale geldiğinde, bu bölgeler koyu renkli olarak görülüyor.

Çapı Dünya’nın çapının 62 katından fazla olan bu yeni delikten kaçan Güneş rüzgarları, saniyede 500 kilometreden daha yüksek süratte ilerliyor. Uzaydaki parçacık akışlarını takip eden Spaceweather.com, bu akışın birinci dalgasının 31 Ocak’ta Dünya’ya ulaştığını ve küçük çaplı bir jeomanyetik fırtına oluşturduğunu bildirdi. Plazma dalgasının 31 Ocak’tan itibaren üç gün boyunca kutup ışıklarını tetiklemesi bekleniyor.

GÜNEŞ FIRINALARININ TESİRLERİ NELER?

Güneş’te meydana gelen patlamalar sonucunda koronal kütle atımı (CME) ismi verilen parçacık fışkırmaları oluşuyor. Bu radyoaktif parçacıklar uzayda yol alarak Dünya’ya ulaşıyor ve gezegenimizin manyetik alanı ile etkileşime giriyor.

Bu olay Güneş fırtınası olarak isimlendiriliyor ve manyetik alanla girilen etkileşim sonucunda kuzey ışıkları oluşuyor. Güneş’ten gelen yüklü parçacıklar, Dünya’nın atmosferindeki oksijen ve azot üzere gazlarla çarpışarak onlara güç aktarıyor. Bu güç ışık olarak açığa çıkıyor ve gece gökyüzünde renkli kutup ışıkları görülüyor.

Ancak daha şiddetli Güneş fırtınaları GPS sistemlerini ve radyo dalgalarını kesintiye uğratarak global bağlantısı felç edebilir. Hatta büyük çaplı manyetik dalgalanmalar, elektrik şebekelerinde arızalara neden olarak geniş çaplı kesintilere yol açabilir.

GÜNEŞ DÖNGÜNÜN ZİRVESİNDE

ABD Uzay Ajansı NASA ve Ulusal Atmosfer Yönetimi (NOAA) kısa müddet evvel Güneş’in solar azamî evresine resmen girdiğini duyurdu.

Bu, Güneş’in 11 yıllık aktivite döngüsünün tepesine yaklaştığı manasına geliyor. Önümüzdeki devirde daha fazla Güneş lekesi, daha sık patlama ve Güneş fırtınalarının artışı bekleniyor.

Bu süreçte kuzey ışıkları Dünya’nın daha alçak enlemlerinde de görülebilir hale gelebilir. Güneş her 11 yılda bir sakin yahut fırtınalı bir döngü tamamlayarak yenisini başlatıyor. 2019’da başlayan 25. Güneş döngüsü şu anda azamî evresine yaklaşmış durumda.