İki kent çöküyor! Deniz düzeyi iddiaları ikiye katlandı

Bilim insanları, uydu radar bilgilerini kullanarak Los Angeles ve San Francisco etrafındaki kıyı bölgelerinin birtakım kısımlarının yılda 10 milimetreden fazla çöktüğünü tespit etti. Bu çökme, bölgesel deniz düzeyi yükselme kestirimlerini ikiye katladı.

SAN FRANCISCO KÖRFEZİ ÇÖKÜYOR

San Francisco Körfez Bölgesi’ndeki San Rafael ve Foster City üzere kimi bölgeler, yılda 10 mm’den fazla çöküyor. Bilim insanları, bu bölgelerde önümüzdeki 25 yıl içinde deniz düzeyinin 45 cm’den fazla yükselebileceğini öngörüyor. Bu, daha evvel yapılan varsayımın (19 cm) iki katından fazla bir artış manasına geliyor.

Bu bölgelerin büyük bir kısmı, insan imali dolgular üzerine inşa edildiği için çökmenin daha süratli gerçekleştiği belirtiliyor.

LOS ANGELES’TA DA BENZERİ TEHDİT

Los Angeles etrafında de benzeri bir durum kelam konusu. Bilhassa Newport Beach üzere geri kazanılmış yerlerde çökme oranı, deniz düzeyindeki artışı daha da berbatlaştırıyor. Yapılan hesaplamalara nazaran, 2050 yılına kadar beklenen 17 cm’lik deniz düzeyi yükselmesine ek olarak, bu bölgelerde çökme nedeniyle 15 cm’lik ekstra bir artış yaşanabilir.

Çalışmanın baş muharriri ve NASA Jet Propulsion Laboratory’den uzaktan algılama uzmanı Marin Govorcin, birtakım bölgelerde toprağın çökme suratının, deniz düzeyinin yükselme suratından bile fazla olduğunu belirtti. Bilhassa insan müdahalesinin bu süreci hızlandırdığına dikkat çekildi.

ÇÖKÜŞÜN NEDENLERİ NELER?

Araştırmaya nazaran, yer çökmesi (dikey kara hareketi) hem doğal süreçlerden hem de insan faaliyetlerinden kaynaklanıyor.

• Doğal faktörler ortasında tektonik hareketler kıymetli bir rol oynuyor.
• İnsan kaynaklı faktörler ortasında ise bilhassa yer altı suyu pompalanması öne çıkıyor. Çok su çekimi nedeniyle toprak düzeyinde önemli düşüşler yaşanıyor.

Örneğin, Kaliforniya’nın merkezi bölgelerinde çok yer altı suyu çekimi nedeniyle her yıl 20 cm’ye varan çökmeler yaşanıyor.

BAZI BÖLGELER YÜKSELİYOR

Araştırma, her bölgenin çökmediğini, kimi bölgelerin ise tersine yükseldiğini de ortaya koydu.

• Santa Barbara, yer altı su kaynaklarının 2018’den bu yana sistemli olarak yenilenmesi nedeniyle yükselme gösteriyor.
• Los Angeles yakınlarındaki Long Beach de yükseliş eğiliminde. Bunun nedeni, petrol çıkarma sürecinde yer altına sıvı enjekte edilmesiyle toprağın desteklenmesi.