“Yukarı kaydır” vergi kaçır

Yeni nesil sosyal medya ‘fenomenleri’ sayesinde kafamızı nereye çevirsek, hangi içeriğe baksak, ne zaman ‘story’ izlesek her yerde herkes “Yukarı kaydır!” diyor.
Sosyal medya üzerinden elde edilen gelirler, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre; “ticari kazanç” olarak kabul ediliyor.

Sahi yukarı kaydıra kaydıra sosyal medya fenomenleri, ünlüler ve influencerlar da sıkılmadı mı bu durumdan? Malum online alışveriş siteleri, sektörde ‘affilate marketing’ olarak bilinen pazarlama yöntemleri ile fenomenleri kullanarak tüm sosyal medya tüketicilerini bir ‘ürün’ haline getirdi.

Olayın aslını bilmeyenlere şöyle kısaca bir özetleyeyim; bize yukarı kaydıralım diye dakikalarca boğaz patlatan ‘fenomen’lerin her birine, özel bir URL tanımlanıyor. Bu URL’in sonunda bir refere kodu var. Bu kod sayesinde her fenomen tanıttığı ürünün satışında yüzde bilmem kaç kar elde ediyor. Bu yüzden akıllarına gelen ilk fırsatta, etraflarında gördükleri ve malum sitelerde stoğu olan ürünleri sürekli “yukarı kaydııııır!!!” diyerek satmaya çalışıyorlar.

Hatırlar mısınız, zamanında ev ev gezerek ‘çok katlı pazarlama’ tanımıyla anneler, teyzeler parfüm, maske, krem ve benzer ürünlerin satışlarını yapar, üstünden para kazanırdı. İşte onun yeni nesil halini düşünün.

Şimdi güzel kızlarımız ve yakışıklı beylerimiz ev ev gezmiyor, yukarı kaydır diyor. 

Türkiye’den Norveç’e göç eden ve bir zamanlar Vine ile adından söz ettiren eski sosyal medya fenomeni Hakan Hepcan’ın da bu konuyla ilgili bazı içeriklerini gördük. Bu durumdan o da sıkılmış olacak ki bir imza kampanyası başlatmış. Nasıl değerlendiriyorsun bu durumu dedik ve söze girdi:

“Türk sosyal medyasındaki ilk büyük influencer’lardan biriyim. Vine’da 2 milyon, Twitter’da 1 milyona yakın takipçim vardı ki bu sayılar o dönemlere göre büyük rakamlar. Bunu belirtmemin sebebi, o dönemle şu anı kıyasladığım zaman gördüğüm büyük dejenerasyon.

Mizah, müzik, kalite müthiş bir istikrarla aşağı yuvarlandı. Üstüne yetmezmiş gibi markalar bu çocukları bilinçsizce kullanmaya başlayınca sosyal medya iyiden iyiye bir çöplüğe girilmemesi gereken bir yere dönüştü. Ben sesimi çıkarınca ciddi bir kitle arkama geçti. Çünkü insanlar da bu durumdan oldukça rahatsız. Aslında asıl konu vergi usulsüzlükleri değil, insanların gözlerine sokulan açgözlü tavırların biraz olsun yavaşlaması.

Peki başardık mı? Bence fazlasıyla. Çoğu marka stratejilerini değiştirmek zorunda kaldı. Küçük esnaf diye tabir ettiklerim ise yaptıklarından utanırcasına link reklamlarını kısıtladı. Sonrası için ne olur bilemem ama her farkındalık hareketinin bir sebebi olduğunu düşünüyorum. Umarım sosyal medya, getirilecek yeni düzenlemelerle eskiye yakın bir yer olur.”

Bu konunun hukuki bir boyutu da var tabii… 

Milyonlarca lira paranın döndüğü bu sektörde kolay kolay hiçbir sosyal medya ünlüsünün vergi ödemediğinin farkındayız. Peki vergisiz elde edilen bu gelirleri denetleyen hiçbir kurum yok mu? Bu konuyu da Bilişim Avukatı olan arkadaşım Avukat Emre Avşar’a sorduk:

“Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’ne göre, internette yayınları yapılan paylaşımlarda reklam içeriği bulundurulduğu açıkça belirtilmeli aslında, buna uyulmamasının da ciddi cezai müeyyidesi var. Bir de en önemli konu, Vergi Hukuku konusu, elde edilen reklam kazancının vergilendirilmesinden kaçınmak bir vergi suçunun temelini oluşturur.

Ancak bilinmelidir ki, sosyal medya üzerinden elde edilen gelirler, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre; “ticari kazanç” olarak kabul edilir.

Yani sosyal medya ünlülerinin takipçi sayısı ve popülerliği ile ürün üzerinde oluşturduğu etki, o ürüne veya hizmete popülerlik kazandırma kastıyla yapılmaktadır. Ne olursa olsun bu tarz paylaşımlar, reklam geliri elde edildiği açıkça anlaşılan gönderilerdir. Bu sebeple, elde edilen gelirlerin bir sözleşme altında yapılması ve kazançların vergilendirilmesi gerekir.

Bu kazançların “ticari kazanç” statüsünde olduğu açıkça anlaşıldığından, vergilendirilmemiş olmasının, Vergi Usul Kanunu’na aykırılık teşkil edeceğinden bahsedebiliriz. Bu durumda, yüksek para cezalarıyla karşılaşma ihtimali ortaya çıkabilir. Yani aslında ortada bir kazanç varsa ve bu vergilendirilmiyorsa vergi kaçakçılığı yapılıyor diyebiliriz.”

Sayıları o kadar arttı ki, artık tahammül edemez seviyelere geldik.

Bir de sosyal medya çekilişleri furyası var ki hiç sormayın. Daha önce de bununla ilgili farklı görüşlerimi dile getirmiştik. Neler vermiyorlar ki? Altın, araba, telefon, oyun konsolu… Neler neler… Yakında uzay mekiği verecekler çekilişle.

Kısa kısa… 

Spotify verilerine göre 2020 yılında Türkiye’de oyun oynarken müzik ya da podcast dinleme oranı yüzde 62 artmış.

Zoom, kullanıcılarına ücretsiz olarak sunduğu görüşme başına 40 dakikalık kısıtlamayı aralık ayındaki tatil günlerinde kaldırdı.

Twitter, bir tür sesli sohbet odası olan Spaces özelliğini sınırlı sayıda kullanıcıyla test etmeye başladı.

Apple, 2024’te özgün bir batarya teknolojisi kullanan otonom bir araç üretmeyi hedefliyor.

ABD merkezli perakende zinciri Walmart, geçtiğimiz gün gerçekleştirdiği online lansman ile TikTok’la canlı yayında alışveriş özelliğini test etmeye başladı.

Netflix, Android uygulamasına video kapatılarak yalnızca ses ile kullanım özelliği getirmeye hazırlanıyor.

Furkan Lüleci