Latmos ve Herakleia Kazısı’nda Önemli Gelişmeler

Selçuk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeliha Gider Büyüközer, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Geleceğe Miras Projesi çerçevesinde 2024 yılında antik kentteki Roma hamamında kapsamlı çalışmalar gerçekleştireceklerini duyurdu. Antik kentte bulunan en iyi korunmuş Roma dönemi yapısı olma özelliği taşıyan hamam, tarihsel açıdan büyük bir öneme sahip.

Büyüközer, “Neredeyse çatı seviyesine kadar ayakta kalmış ve oldukça iyi korunmuş olan bu yapının mekanlarını açtık. İki metreden fazla dolgu kazdık. Bu mekanların hem işlevlerini hem de kullanım evrelerini belirleyebilmek adına önemli arkeolojik veriler elde ettik,” şeklinde konuştu.

Mozaikler ve Timsah Betimlemeleri

Büyüközer, kazı çalışmalarında özellikle “soğukluk” kısmında açığa çıkan mozaiklerde timsah betimlemeleri bulunduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi: “Birbirine yönlendirilmiş altı timsah betimi açığa çıktı. Bu mozaik, oldukça ilgi uyandırdı. Görenler, bu coğrafyada timsahların yaşamış olabileceğini düşünebilir. Ancak bu coğrafya, timsahların yaşaması için pek uygun değil. Bu mozaiği yapan ustanın mutlaka timsahı görmüş olması gerekiyor; çünkü tüm detaylarıyla bunu resmedebilmiş ve mozaiğe aktarabilmiş. Dolayısıyla, bu mekanda çalışan ustanın gezici bir usta olabileceğini ve daha önce timsahların yaşadığı bölgelerde de çalışmış olabileceğini düşünüyoruz.”

Yunuslar ve Flamingolar

Hamamdaki ısı kaybını önlemek amacıyla inşa edilen ılık mekanda, sağlam korunmuş bir mozaik tabanı daha açığa çıkarıldı. Büyüközer, “Burada, köşelere yerleştirilmiş dört yunusun arasında flamingolar yer alıyor. Ayrıca enteresan bir şekilde flamingoların ağızlarında kırmızı renkli taşlardan yapılmış yılan balıkları var. Yılan balığı, bu coğrafya için oldukça önemli bir hayvan. Flamingolar da günümüzde halen bu bölgede yaşamaya devam eden kuş türlerinden. Aslında sanatçı, burada coğrafyada karşılaştığı hayvanları resmetmiş,” ifadelerini kullandı.

Büyüközer, hamamın taban düzenlemesinin kayalarla yapıldığı için mozaiklerin sağlam kalabildiğini vurguladı.

Köylülerin Tarihi Mekanla İlişkisi

Hamam yapısının köylüler tarafından farklı işlevlerle kullanıldığına dikkat çeken Büyüközer, “Bir dönem ahır olarak kullanıldığını biliyoruz. Sahipleri hâlâ hayatta ve onlarla yaptığımız sohbetlerde, bu mekânda hayvanlarını bağladıklarını öğrendik. Hâlâ daha hamamın yan tarafı ahır olarak kullanılmaya devam ediyor. Mozaikler ve bulgular, yöre halkının da büyük ilgisini çekti. ‘Biz burayı hiç böyle düşünmüyorduk. Hiç böyle hayal etmemiştik’ diyorlar. Merak edip bu mozaikleri görmek için çevreden çok sayıda kişi geliyor,” şeklinde bilgi verdi.

Yerel Halkın Farkındalığı

Herakleia Antik Kenti’nin bulunduğu Kapıkırı Mahallesi’nde yaşayan 68 yaşındaki Turcen Aydın, uzun yıllar mozaiklerin bulunduğu alana hayvanlarını bağladığını belirtti. Aydın, “Hayvanların yağmurdan ve soğuktan etkilenmemesi için tarihi alanda koruduğum için kendimi suçlu hissetmiyorum. Ancak burada kazı yapılmaya başladıktan sonra çıkan mozaikleri ve figürleri görünce çok şaşırdım. Kazı ekibi burada çok büyük çalışmalar yaptı. Onların sayesinde buradaki tarihi eserleri gördük. Çok mutlu oldum. Böyle bir şey görmek aklımın ucundan bile geçmedi. Meğerse bir tarihin üzerinde yaşamışız, haberimiz yokmuş,” diyerek duygularını ifade etti.