Barış Manço: Türk Müziğinin Efsanevi Sanatçısı

Barış Manço: Türk Müziğinin Efsanevi İsimlerinden Biri

Usta sanatçı İsmail Hakkı Manço, Türk müziğinin önemli isimlerinden biri olarak 2 Ocak 1943’te Üsküdar’da dünyaya geldi. Manço ailesinin ilk çocuklarına “Savaş” adını vermesi, İkinci Dünya Savaşı’nın son günlerine denk gelirken, ailenin ikinci çocuğuna “Mehmet Barış” ismi verildi. Barış Manço’nun daha sonra Oktay ve İnci isimli iki kardeşi daha oldu. Anne ve babası 3 yaşındayken ayrılan Barış Manço, çocukluğunu babasının yanında geçirerek büyüdü.

İlk eğitimine Kadıköy Gazi Mustafa Kemal Paşa İlkokulu’nda başlayan Manço, Galatasaray Lisesi’nde eğitimine devam etti. Ancak babasının vefatının ardından Galatasaray Lisesi’nden ayrılarak Şişli Terakki Lisesi’nde eğitimini tamamladı.

“Bu dünyaya şarkıcı olarak gelmedim” ifadesiyle müzik kariyerini tanımlayan Manço, 1958’de Galatasaray Lisesi’nde “Barış Manço ve Kafadarlar” ismini taşıyan ilk grubunu kurarak müzik hayatına adım attı. İlk bestesi “Dream Girl” adlı parçayı çıkardı. İlk konserini yine Galatasaray Lisesi’nin konferans salonunda verdi. 1962’de “Harmoniler” grubuyla ilk 45’lik plağını çıkaran Manço, bu albümde İngilizce sözlü “Twist in USA” ve “The Jet” isimli parçalarıyla dikkat çekti.

Manço, bu albümün ardından Belçika’daki ağabeyi Savaş Manço’nun yanına giderek Belçika Güzel Sanatlar Akademisine kaydoldu. Burada resim, grafik, desen ve iç mimari eğitimi aldı. Müzikle bağını koparmayan Manço, bir röportajında kendisini şu şekilde tanımladı: “Barış Manço şarkı söyler, ikincisi çocuk programı yapar, üçüncüsü dünyayı gezer. Bu toplum beni şarkı söylerken tanıdı ve çocuklarla ilgilenirken bir daha tanıdı. Ben bu dünyaya şarkıcı olarak gelmedim. Benim birinci işim bu değil. Ben düşüncelerimi bu dünyaya aktarmak için geldiğime inanıyorum.”

Yabancı müzisyenlerden oluşan “Vahşi Kediler” grubuyla da bir süre çalışan Manço, 1964’te Fransa’da üç şarkılık 45’liğini yayınladı. 12 Ocak 1965’te Paris Olympia’da bir konser vererek uluslararası müzik sahnesine adım attı. “Kaygısızlar” grubuyla 1967’de “Kol Düğmeleri”ni çıkardı.

“Dağlar Dağlar” plağı kariyerinde dönüm noktası oldu. Dönemin aranjman modasına karşı duran Manço, “Kızılcıklar Oldu mu?”, “Derule”, “Kirpiklerin Ok Ok Eyle” gibi türküleri rock’n roll ve twist tarzında seslendirdi. “Ağlama Değmez Hayat” şarkısıyla büyük bir başarı yakaladı ve “Altın Plak” ödülünü kazandı. 1970’te bestelediği “Dağlar Dağlar” plağı, Manço’nun kariyerinde önemli bir dönüm noktası olarak öne çıktı ve ona tek Platin Plak Ödülü’nü kazandırdı. Bu plak kısa sürede 700 bin kopya sattı.

Dönemin ünlü müzik gruplarından “Moğollar” ile bir süre çalışan Manço, Anadolu turnesi sırasında otobüslerinin dinamitli saldırıya uğramasıyla da gündeme geldi. Manço’nun uzun saçları nedeniyle gerçekleştirilen bu saldırıda sanatçılar yara almadı, ancak olay müzik dünyasında büyük yankı uyandırdı.

1976’da ilk İngilizce albümünü yayınladı. Barış Manço, Moğollar ile yollarını ayırdıktan sonra “Kurtalan Ekspres” adlı grubu kurdu. Bu grup, İstanbul’dan Güneydoğu’ya giden trenden ismini aldı. Grubun kadrosunda Murat Ses, Nur Moray, Celal Güven, Özkan Uğur ve Engin Yörükoğlu gibi müzisyenler yer aldı. Askerliğini yedek subay olarak Polatlı ve Amasya’da yaptıktan sonra Kurtalan Ekspres ile Anadolu turnelerine çıktı. İlk yıllarında kısa saçlı olarak sahne alan Manço, zamanla uzun saçları ve otantik kıyafetleriyle dikkat çekti.

1975’te “2023” adlı ilk uzunçalarını çıkardı ve Cumhuriyet’in 100. yılı anısına bestelediği enstrümantal şarkısı “2023” ile büyük beğeni topladı. 1976’da “Baris Mancho” adlı ilk İngilizce albümünü yayınlayarak uluslararası alanda da başarılı olmayı hedefledi. 1979’da “Yeni Bir Gün” albümüyle “Hey” dergisinin “Yılın Erkek Sanatçısı” ve “Yılın Albümü” ödüllerini kazandı.

“Sözüm Meclisten Dışarı” albümüyle büyük beğeni topladı. 1979’da Belçika’daki bir konser dönüşünde geçirdiği trafik kazası nedeniyle bir süre sahnelerden uzak kalan Manço, 1981’de “Sözüm Meclisten Dışarı” albümünü yayınladı. Bu albümde “Gül Pembe”, “Ali Yazar Veli Bozar”, “Alla Beni Pulla Beni” gibi hit parçalar yer aldı. Ancak bazı şarkıları TRT’nin denetleme kuruluna takıldı ve radyoda çalınamadı. 1983’te “Estağfurullah Ne Haddimize”, 1985’te “24 ayar”, 1986’da “Sahibinden İhtiyaçtan” albümleriyle de halkın gönlünde taht kurdu.

Özel hayatında 1979’da Lale Çağlar ile evlenen Manço’nun “Doğukan Hazar” ve “Batıkan Zorbey” adında iki oğlu oldu. İçindeki çocuğu hiçbir zaman kaybetmediğini ifade eden sanatçı, sadece “Baba Bizi Eversene” filminde başrol oynadı. 1988’de TRT’de yayınlanan “7’den 77’ye” programıyla çocuklara öğütler vermeyi hedefledi. Bu program, Türk televizyon tarihinin en uzun süren çocuk programlarından biri oldu.

Barış Manço, müziğiyle birlikte Türk kültürüne de önemli katkılarda bulundu. 1990’da Japonya’ya yaptığı ziyaret sırasında büyük bir coşkuyla karşılandı ve burada “Min-On Vakfı Yüksek Şeref Madalyası” ile ödüllendirildi. 40 yıllık sanat hayatında 200 besteye imza atan Manço, birçok ödül kazandı. 31 Ocak 1999’da ani bir tansiyon düşmesi sonucu hayata veda eden sanatçının cenazesi, Atatürk Kültür Merkezi’nde yapılan törenin ardından Kanlıca Mezarlığı’na defnedildi.

Barış Manço, Türk müziğine damgasını vuran eserleriyle her zaman hatırlanacak ve Türk halkının kalbinde özel bir yere sahip olmaya devam edecektir.