Dijital tutsaklık: Ekran mühleti alarm veriyor

Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Osman Özgür Yalın ve Uzman Klinik Psikolog Beldem Sekban sosyal medyanın sıhhate tesirleri hakkında bilgi verdi.

Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Osman Özgür Yalın, anksiyete, korku bozukluğu riskini artırdığını belirterek, “Çünkü toplumsal medya, dopamin bağlantılı bir doyum yani bağımlılık düzeneği üzerinden tesir eden süreksiz doyum sağlıyor. Anlık bir doyum sağlıyor ve bu birçok sistemi olumsuz etkiliyor” diye konuştu.

‘ÇOCUKLARI GERÇEKLERDEN UZAKLAŞTIRIYOR’

Doç. Dr. Yalın, “Sosyal medyanın ağır kullanımı bilhassa gençler ve çocukların bilişsel gelişimlerini olumsuz etkiliyor ve geciktiriyor. Zira beynimiz birebir yemek, içmek üzere toplumsal ağlara, bağlantıya, göz göze temasa, birlikte vakit geçirmeye muhtaçlık duyuyor. Toplumsal medya bunlardan çalarak gerçeklerden çocukları uzaklaştırıyor. Bu yüzden epey ziyanlı tesirleri beyin üzerinde göstermiş durumda. Toplumsal medya, dikkati günlük uzun müddetli ve ağır kullanımlarda azaltıyor. Çocukların dikkati bize nazaran epeyce kısa. Mevcut dikkatlerinin bozulması hem akademik hem de toplumsal manada onlara önemli ziyan veriyor. Bu mevzuda yapılmış çalışmalar toplumsal medya kullanımının temporal lob dediğimiz bölgelerde azalmasıyla uzun vadeli yol açabildiğini göstermiş durumda” dedi.

‘SOSYAL MEDYA VE ELEKTRONİK AYGITLARIN KULLANIMI 3 YAŞINA KADAR YASAKLANMALI’

Sosyal medya ve elektronik aygıtların kullanımının 3 yaşına kadar yasaklanması gerektiğini belirten Doç. Dr. Yalın, “Ergenlerde de günlük 2 saat geçmeyecek halde ve aralıklı olarak kullanılması gerçek hayattan kopmalarının önüne geçecektir. Ayrıyeten dikkat dağınıklığının ve buna bağlı oluşabilecek uyku bozukluklarının önüne geçmesi manasında 2-3 saati geçmemeleri önerilmekte. Katiyen günlük kullanımının sonlandırılmış ölçüde olması ve toplumsal medya yerine gerçek hayatta irtibatların artırılması hepimiz için faydalı olacaktır” diye konuştu.

‘FİZİKSEL SIHHATİNE DA TESİR EDİYOR’

Uzman Klinik Psikolog Beldem Sekban da toplumsal medyanın çok kullanımının depresyon, anksiyete üzere psikiyatrik rahatsızlıklara yol açabileceğini belirterek, “Bunların dışında kimi ruhsal sıkıntılara da yol açabilir. Kişinin daha yalnız hissetmesine, özgüven sorunlarına yol açabilir. Semptom olarak baktığımızda uyku bozukluklarına neden olabiliyor. Kişinin odağı daima orada olduğu için fizikî sıhhatine da dolaylı taraftan tesir etmiş oluyor. Uyku kalitesi bozulduğu için sıhhatinde da bozulmalar meydana gelebiliyor” tabirlerini kullandı.

‘KİŞİLER, KENDİNİ DAHA YETERSİZ HİSSEDİYOR’

Sekban, “Gençlerde de yetişkinlerde de tıpkı halde benzeri semptomlar gösterebiliyor. Şahıslar kendini daha yetersiz hissedebiliyor. Baktığımızda toplumsal medyanın iki istikameti var. Vücut algımıza da tesir edebiliyor. Bilhassa de gençlerde bunu çok görüyoruz. Zira kullanılan filtrelerle, hoşluk algısı güya olması gereken oymuş üzere algılanabiliyor. Böylece de kişi kendini daha yetersiz hissedebiliyor. Fizikî görümünü beğenmeme, vücut algı imajında bozulmalara neden olabiliyor. Ayrıyeten toplumsal medyada idealize edilen bir hayat oluyor. Bu da tekrar gençlerin birebir vakitte yetişkinlerin de kendilerine gereksiz bir biçimde kıyaslamalarına yol açabiliyor. Bu da yetersizlik hissini besleyebiliyor” dedi.

‘YAŞ ARALIĞINA BAKILARAK KONTROLLÜ HALDE TOPLUMSAL MEDYA KULLANMALARI SAĞLANABİLİR’

Bilinçli kullanımın değerine vurgu yapan Sekban, “Sosyal medyanın ziyanları olduğu üzere faydaları da var. O yüzden hedefimiz onu büsbütün ekarte etmek değil. Lakin burada bir sonlandırma getirilebilir. Bilhassa de küçük yaş grubuysa ailelere bir sorumluluk düşüyor. Yaş aralığına da bakarak kontrollü bir formda toplumsal medya kullanmaları sağlanabilir. Çok küçük yaş kümesine toplumsal medyayı önermiyorum. Toplumsal medya birebir vakitte çok fazla zorbalığın da olduğu bir alan. Bu da küçük yaş kümesini çok daha istismara müsait bir hale getirebiliyor. Kontrol bu yüzden değerli hale geliyor” dedi.

‘AİLE İÇİ İRTİBATI OLUMSUZ İSTİKAMETTE ETKİLİYOR’

Aile içi bağlantısı de olumsuz tarafta etkilediğini aktaran Sekban, “Bazen gençler şahsî gereksinimlerini bile görmezden gelerek orada duruyor. Bu da aslında tüm odağını orada geçirdiği için aileyle olan irtibatını koparmaya başlıyor. Toplumsal medyada hakikat bilgiye çok çabuk ulaşabiliyoruz. Ancak birebir vakitte çok fazla yanlış bilgi de dolanabiliyor. Bunun için biraz daha yeterli araştırma yapmak gerekiyor. Şuurlu kullanımdan kasıtlarımızdan biri de bu aslında. Her bilgiyi gerçek kabul etmek yerine biraz daha araştırarak kabul etmek bu hususta daha yarar sağlayacaktır” sözlerini kullandı.

Sekban, “Bilinçsiz bir halde kullanım ziyanlıdır. Tıpkı vakitte toplumsal medyanın pek çok faydası da mevcut. Örneğin dünyanın neresinde olursanız olun sevdiklerinizle çok kolay ve süratli bir formda irtibata geçmenizi sağlıyor. Süratli bir formda bilgiye ulaşmanızı da sağlıyor. Şahsî gelişimimizi de olumlu istikamette tesir edebiliyor. Hasebiyle da toplumsal medya yalnızca ziyandır demek çok da gerçekçi olmaz. Zati dijitalleşmenin tesirli olduğu bir devirde yaşıyoruz ve bu bizim hayatımızın kıymetli bir kesimi. O yüzden toplumsal medyanın zararlarından kurtulmak demek direkt bu değerli parçayı atmak demek değil. O kıymetli parçayı nasıl fonksiyonel hale getirebiliriz, nasıl hakikat bir biçimde kullanabiliriz, ondan yararlanabiliriz. Daha çok buna odaklanmak gerekiyor” dedi.