Astronomlar görüntüledi: Yeni doğan yıldızın şekillenişini

James Webb Uzay Teleskobu (JWST), kainatta keşiflere devam ederken, Boğa takımyıldızında yer alan HH30 protostarının büyüleyici ayrıntılarını birinci defa gözler önüne serdi.

Hubble Uzay Teleskobu tarafından birinci kere fark edilen bu genç yıldız, JWST’nin güçlü kızılötesi algılayıcıları sayesinde, daha evvel hiç görülmemiş bir formda incelendi.

Yeni doğan bir yıldızın şekillenme sürecini ortaya koyan bu keşif, gezegen oluşumu hakkında kıymetli ipuçları sunuyor.

KONUMU VE ÖZELLİKLERİ

Boğa takımyıldızında yer alan ve dünyadan yaklaşık 450 ışık yılı uzaklıkta bulunan HH30, LDN1551 isimli kararmış moleküler bulutun içinde gizlenmiş bir sistem. Bu sistem, ağır gaz ve toz diskiyle çevrelenmiş, şimdi yeni doğmuş bir yıldızı barındırıyor. HH30, Herbig-Haro objesi olarak sınıflandırılan parlak bir nebula olup, yeni yıldızlardan çıkan süratli iyonize gaz jetlerinin etrafındaki hususla çarpışması sonucu oluşuyor.

DETAYLI İNCELEMELER

JWST’nin güçlü kızılötesi algılayıcıları, HH30’un yapısını detaylı bir biçimde incelemeye imkân tanıdı. Elde edilen imajlar, protostardan dışarıya fırlayan gaz ve tozdan oluşan koni formundaki çıkış akışını ve çok dar bir jet akımını ortaya koydu. JWST’nin hassas ekipmanları, protostardaki toz taneciklerinin hareketlerini takip etme imkânı sağladı.

TOZ TANECİKLERİ VE GEZEGEN OLUŞUMUU

HH30’un yapısındaki fırlayan gaz ve toz akışlarının dinamikleri, ALMA teleskobu ile desteklenen müşahedeler sayesinde daha da netleşti. Araştırmalar, daha büyük toz taneciklerinin disk içinde hareket ederek ince bir katman oluşturduğunu ortaya koydu. Bu süreç, gezegen oluşumunun kritik bir basamağı olarak kabul ediliyor; zira toz tanecikleri, bir ortaya gelerek daha büyük kayaçları ve nihayetinde gezegenleri oluşturuyor.

JET AKIMI VE BİLİMSEL İSPATLAR

HH30’un merkezinden çıkan dar ve süratli bir jetin varlığı, yapılan incelemelerle gözler önüne serildi. Bu jetin etrafında daha geniş, koni formunda bir gaz akışı bulunuyor. Bu müşahedeler, sırf HH30’un oluşumu hakkında değil, tıpkı vakitte güneş sistemimizin ve öbür gezegen sistemlerinin doğumu hakkında da değerli bilgiler sunuyor.